18 Mayıs 2012 Cuma

Nuclear Power in Turkey

• Turkey has had plans for establishing nuclear power generation since 1970. Today, plans for nuclear power are a key aspect of the country's aim for economic growth. • Recent developments have seen Russia take a leading role in offering to finance and build 4800 MWe of nuclear capacity. • Application has been made for construction and operating licences for the first plant, at Akkuyu. • South Korea, Japan, China and Canada are investigating bidding for a second nuclear plant. In 2010 Turkey's electricity production was 211 billion kWh gross from almost 45 GWe of plant. Of this, 98 TWh (46%) came from gas (two thirds of this from Russia, most of the rest from Iran), 55 TWh (26%) from coal, and 52 TWh (24.5%) from hydro. Demand growth is 8% pa. Per capita consumption has risen from 800 kWh/yr in 1990 to about 2200 kWh/yr. Plans for nuclear power are a key aspect of the country's aim for economic growth, and it aims to cut back its vulnerable reliance on Russian and Iranian gas for electricity. Nuclear power proposals in Turkey Several nuclear power projects have been proposed: In 1970 a feasibility study concerned a 300 MWe plant, in 1973 the electricity authority decided to build a 80 MWe demonstration plant but didn’t, then in 1976 the Akkuyu site on the eastern Mediterranean coast near the port of Mersin was licensed for a nuclear plant. In 1980 an attempt to build several plants failed for lack of government financial guarantee. In 1993 a nuclear plant was included in the country's investment program following a request for preliminary proposals in 1992. But revised tender specifications were not released until December 1996. Bids for a 2000 MWe plant at Akkuyu were received from Westinghouse + Mitsubishi, AECL and Framatome + Siemens. Following the final bid deadline in October 1997, the government delayed its decision no less than eight times between June 1998 and April 2000, when plans were abandoned due to economic circumstances. Early in 2006 the province of the port city of Sinop on the Black Sea was chosen to host a commercial nuclear power plant. This has the advantage of cooling water temperatures about 5 degrees C below those at Akkuyu, allowing about 1% greater power output from any thermal unit. A 100 MWe demonstration plant was to be built there first, then 5000 MWe of further plants to come into service from 2012. Some kind of public-private partnership was envisaged for construction and operation. In August 2006 the government said it planned to have three nuclear power plants total 4500 MWe operating by 2012-15. Discussions had been under way with Atomic Energy of Canada Ltd regarding two 750 MWe CANDU units as an initial investment. These and the PWR type were apparently preferred. The first units of some 5000 MWe total were to be built at Akkuyu, since the site was already licensed, but licensing was also proceeding for Sinop. In 2007 a new bill concerning construction and operation of nuclear power plants and sale of their electricity was passed by parliament and subsequently approved by the President. The bill provided for the Turkish Atomic Energy Authority (TAEK) to set the criteria for building and operating the plants. The Turkish Electricity Trade & Contract Corporation (TETAS) would then buy all the power under 15-year contracts. The bill also provided for public institutions to build the plants if other offers are not satisfactory. It also addressed waste management and decommissioning, providing for a National Radioactive Waste Account (URAH) and a Decommissioning Account (ICH) which generators would pay into progressively. In May 2008 a civil nuclear cooperation agreement with the USA entered into force, and in June 2010 a nuclear cooperation agreement with South Korea was signed, and in April 2012 two such agreements with China were signed. Akkuyu TETAS called for tenders in March 2008, inviting bids for the first nuclear power plant at Akkuyu, near the port of Mersin. TAEK issued specifications, allowing for PWR, BWR or PHWR types of at least 600 MWe and with 40-year service life. Design certification in country of origin was acceptable, allowing TAEK to concentrate on site-specific aspects of the 4800 MWe project. In the event, only one bid was received from 14 interested parties, this being from Atomstroyexport in conjunction with Inter RAO (both from Russia) and Park Teknik (Turkey), for an AES-2006 power plant with four 1200 MWe reactors. After some deliberation, TAEK found that it met technical criteria. (It was later reported that TAEK required foreign vendors to take back used fuel, and none except ASE were prepared to do so.) Following commercial advice from TETAS, a government decision was expected in April 2009, but in fact only a series of statements resulted, regarding the cost of power over the first 15 years being too high. Then in August 2009 two agreements between TAEK and Rosatom were signed with much fanfare. One was a nuclear cooperation agreement, the other was a standard one on the early notification on a nuclear accident and the exchange of information on nuclear facilities. These seem to progress the possibility of a Russian nuclear project at Akkuyu, probably with 25% government equity to dampen the likely electricity price rise. The first reactor was expected to come on line in 2016, and others in 2017, 2018 and 2019. However, following a ruling by the country's top legal body, TETAS canceled the Atomstroyexport proposal and said that a new tender would be launched soon. In fact, the parties proceeded to a direct high-level agreement instead. In May 2010 Russian and Turkish heads of state signed an intergovernmental agreement for Rosatom to build, own and operate the Akkuyu plant of four 1200 MWe AES-2006 units as a US$ 20 billion project. This will be its first foreign plant on that BOO basis. Rosatom, through Atomstroyexport and Inter RAO UES, will finance the project and start off with 100% equity in the Turkish project company set up to build, own and operate the plant. Longer-term they intend to retain at least 51% of the company. The Turkish firm Park Teknik and state generation company Elektrik Uretim AS (EUAS) are expected to take up significant shares. Meanwhile, EUAS will provide the site. In July 2010 parliament ratified the May agreement for 4800 MWe at Akkuyu, and in November the Russian parliament ratified it. The project company was registered in December 2010, with Atomstroyexport and Inter RAO UES each having 33.33%, Rosenergoatom having 31.34%, and Atomenergoremont and Atomtekhenergo with 1% each. TETAS will buy a fixed proportion of the power at a fixed price of US$ 12.35 cents/kWh for 15 years, or to 2030. The proportion will be 70% of the output of the first two units and 30% of that from units 3 & 4 over 15 years from commercial operation of each. The remainder of the power will be sold by the project company on the open market. After 15 years, when the plant is expected to be paid off, the project company will pay 20% of the profits to the Turkish government. The project company was to apply for all licences within twelve months, and the first reactor is to be on line within seven years of receiving these, with the others to follow at one-year intervals. Late in 2010 Rosatom announced that construction by Atomstroyexport was expected to start in 2013 and the first unit was planned to be operational in 2018, the others 2019-21. In December 2011 the project company Akkuyu Nukleer Santral Elektrik Uretim had filed applications for construction permits and a power generation license, as well as an environmental impact assessment by the deadline, with a view to starting construction in 2013. Sinop Since February 2008 preparatory work has been under way at Sinop on the Black Sea to build a second nuclear plant there, along with a EUR 1.7 billion nuclear technology centre. A 5600 MWe nuclear plant there is expected to cost about $20 billion. In March 2010 an agreement was signed between Korea Electric Power Corporation (Kepco) and EUAS for Kepco to prepare a bid to build the plant at Sinop, with four APR-1400 reactors starting operation from 2019. The bid, in conjunction with local construction group Enka Insaat ve Sanayi, was due in August. Kepco was to take 40% equity in the plant, and would help with financing. However, this proposal foundered due to the Kepco insistence on receiving electricity sales guarantees from the government, rather than from TETAS as at Akkuyu. Japan then indicated its interest in negotiating to build the 5600 MWe plant, and in December 2010 signed an agreement to prepare a bid for it, with a more definitive agreement expected in March 2011. Toshiba and Tepco were involved with the proposal, using four 1350 MWe ABWR units. However talks were suspended at Japan's request following the Fukushima accident, and Tepco has since opted out. Subsequent reports suggest a possible bid by Mitsubishi Heavy Industries with Kansai, which operates 11 PWRs, and using APWR units. In March 2012 Japan’s Ministry of Foreign Affairs announced that progress continued towards a nuclear cooperation agreement with Japan. A French consortium of Areva and GdF Suez earlier indicated an intention to bid for the project, as had EdF. In November 2011 the prime minister requested the South Korean president to renew the Kepco bid. In April 2012 Canada’s Candu Energy signed an agreement with the Energy ministry or TAEK to undertake a 6-month study on building a 3000 MWe plant at Sinop. The Energy minister said that talks were continuing with firms from South Korea, Japan and China. If any bid is accepted, an intergovernmental agreement would follow and EUAS would take a 25% stake in the plant. Third site There are proposals to build further nuclear capacity at another site, as part of 100 GWe required by 2030. Reports suggest that TAEK has identified Igneada on the Black Sea, 12 km from the Bulgarian border, as a third nuclear power plant site. Ankara - with low seismic risk - and Tekirdag on the northwest coast of the Sea of Marmara have also been mentioned as possible sites. Uranium and fuel cycle Turkey has modest uranium resources, including 7400 tU listed in the 2007 Red Book which are amenable to mining by in situ leaching. The Temrzii deposit is said to have over3000 tU. In March 2010 Anatolia Energy Ltd (then AWH Corp) agreed with Aldridge Uranium Inc to acquire a 75% interest in the main deposits and seek to prove up resources of 7700 tU. Later this was modified to Anatolia acquiring an initial 35% shareholding in Aldridge by issuing shares and having the option to acquire a further 35% stake to take it to 70% through investing a maximum of $15 million within three years to advance the project to a bankable feasibility study level. The Rosatom agreement for Akkuyu also provides for setting up a fuel fabrication plant in Turkey. Non-Proliferation Turkey has had a safeguards agreement in force with the IAEA since 1981 and the Additional Protocol to its safeguards agreement has been in force since 2001.

17 Mayıs 2012 Perşembe

Isı Pay Ölçer..Sıkça Sorulan Sorular..

1. Payölçer sisteminin yasal alt yapısı nedir? 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu gereği ülkemizde merkezi sistemle ısınan binalarda ısı paylaşım sistemleri zorunlu hale getirilmiştir. Konuyla ilgili uygulama yönetmeliği Bayındırlık Bakanlığı tarafından çıkarılmış olup, Kat Mülkiyeti Kanununda da gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Mevcut yönetim planlarının İlgili Kanun ve Yönetmeliğe uymayan kısımları değiştirilmiş kabul edilmektedir. Yasal sürenin sona ermesini müteakip 10.000 TL ila 50.000 TL arasında idari para cezaları uygulanacaktır. 2.Payölçer sistemini kurdurmak pahalı mıdır? Payölçer sisteminin ilk yatırım ve kurulum maliyeti geri dönüş süresi ve sağladığı avantajlar düşünüldüğünde oldukça düşüktür. Türkiye’de yapılan uygulamalarda ısı paylaşım ve kontrol sistemine geçmiş binalarda ortalama %30 civarında yakıt tasarrufu sağladığı gözlemlenmiştir. %30 luk tasarruf düşünüldüğünde sitem kurulum maliyetini maksimum iki sezonda çıkartmaktadır. 3. Sistemlerin kurulum-teslim süresi nedir? Kurulum-teslim süresi montaj yapılacak konut sayısına göre değişkenlik gösterir. Bir dairenin montajı yaklaşık olarak 1 adam/saat civarında sürmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, kurulumun tesisata hiçbir müdahale gerektirmeden yapılması (Sadece mevcut vanaların termostatik vana ile değiştirilmesi) ve kırma-dökme gerektirmemesidir. 4. Payölçer montajı nasıl yapılır? Radyatörümün önünü önceden dekor amaçlı kapattırmıştım, sorun çıkar mı? Radyatörlerim zarar görür mü? Payölçerler radyatörlere, radyatör tipine uygun montaj aparatları ile radyatöre hiçbir zarar vermeden ve dışarıdan müdahaleye imkan vermeyecek şekilde monte edilirler. Radyatörlerin ısıl gücüne göre programlanırlar. Payölçerlerin doğru ölçüm yapması için önünün açık olması gerekir, dekor amaçlı kapatılmış radyatörler için dekorun kalması isteniyorsa uzaktan hissedicili payölçerler kullanılabilir. Herhangi bir sorun çıkmaz. 5. Payölçer sistemi nasıl tasarruf sağlayacak? Termostatik vanalar sayesinde her oda istenen sıcaklığa ayarlanabilecektir. Bu sayede evin kullanılmadığı zamanlarda ve az kullanılan odalarda sıcaklık düşürülebilir ve tasarruf sağlanır. Bunun yanı sıra oda istenilen sıcaklığa ulaştığında termostatik vana devreye girerek radyatördeki sıcak su akışını keser, bu da sistemdeki gereksiz enerji kullanımının önüne geçerek kazana geri dönen suyun sıcaklığının yüksek olmasını ve buna bağlı olarak tasarrufu sağlar. Ortam sıcaklığındaki her 1℃ düşme, %6 ‘lık bir enerji tasarrufu demektir. 6. Uzaktan Okuma Güvenilir midir? RF’li (Radyo Frekansıyla) okuma dünyada milyonlarca ölçüm cihazının okunması ve faturalandırılması konusunda kullanılan defalarca denenmiş bir teknolojidir. Ölçüm cihazlarının okunmasında insan faktöründen kaynaklanan hataları tamamen ortadan kaldıran RF’li okuma teknolojisi eş zamanlı ve düşük maliyetli okuma gibi pek çok avantajı da bünyesinde barındırmaktadır. Bunların yanı sıra RF ile yapılanan okuma değerlerini cihazın üzerindeki LCD ekrandan da kontrol etme olanağı söz konusudur. 7.Evim çok güneş alıyor. Bu durum payölçerin yanlış okuma yapmasına sebep olabilir mi? Hayır. Evinizin güneş alması payölçerin çalışmasını olumsuz etkilemez, aksine enerji tasarrufuna katkıda bulunur. 8. Payölçer sisteminin bireysel ısınma sistemlerinden (kombiden) farkı nedir? Kombi sistemlerinde merkezi sistemin sağladığı ısınma avantajlarından faydalanamazsınız. Etrafınızdaki konutlar kombilerini kapattıklarında ısınma için çok daha fazla enerji harcamanız gerekir. Payölçer sistemi ise merkezi sistemin ısınma avantajı ile kombinin yaktığı kadar ödeme avantajlarını birleştirir. Kolonlu sistemlerde uygulanan termostatik vanalar ortam sıcaklığının minimum 15℃ nin altına düşmesine müsaade etmez ve merkezi sistemle ısınan binanızın ısıl dengesinin korunmasına olanak sağlar. Ayrıca istenilen oda istenilen sıcaklıkta tutulabileceğinden ısınma konforu ve tasarruf sağlar. 9. Telsiz sistemindeki radyo dalgaları insan sağlığına zararlı mı? Hayır. Cihazlar RF 868 frekansıyla çalışırlar. Yayılan radyo dalgalarının insan sağlığına zarar verici düzeyde olmadığı Almanya’daki araştırmalarla kanıtlanmıştır. SAR (Specific Absorbation Rate), radyo dalgalarının veya elektromanyetik enerjinin vücut tarafından soğrulma (emilme) hızıdır. Dünya Sağlık Örgütü WHO’ya göre, bu değer, insan sağlığı açısından 0,08 W/kg sınırının altında olmalıdır. ista Telsiz Sisteminin SAR değeri 0,000028 W/kg’dır. Cep telefonlarının SAR değeri ise 0,1 ile 1,4 arasında değişmektedir. 10. Kışın uzun süre evde yokum. Tüm radyatörlerimi kapatsam o dönem için hiç para ödemeyecek miyim? Termostatik vanalar tamamen kapatılsa dahi ortam sıcaklığını 15℃ civarında tutar, bunun için yapılan düşük harcamanın yanı sıra apartmanın ortak ısınma giderlerine katılırsınız. 11. Gönderilen ısı gider bildirimlerine güvenebilir miyiz? Isı gider bildirimleri hatasız okuma bilgileri ile hazırlanır ve tüm gider kalemleri tek tek gösterilir. Bildirimlerdeki her değer cihazlarımızdan da kontrol edilebilir. Dolayısıyla ısı gider bildirimleri son derece şeffaf ve güvenilirdir. 12. Payölçerim arızalanırsa ve ben de fark etmezsem ne olacak? Payölçerinizin arızalandığını siz fark etmeseniz bile okuma sırasında sistem gösterecektir. Payölçerin arızalanması durumunda işletim sistemi tarafından diğer cihazlarınız değerleri ve bozulan cihazınızın o zamana kadarki tüm tüketimleri göz önüne alınarak cihaz çalışsaydı ne kadarlık bir tüketim yapardı öngörülecektir. 13. Payölçer sisteminde ısı kayıpları nasıl faturalandırılıyor? Payölçer sisteminde ısı kayıpları ve ortak alanların ısıtılması gibi faktörler göz önüne alınarak toplam kazan faturasının %30 luk kısmı tüm dairelere metrekareye göre eşit olarak paylaştırılmaktadır. Ayrıca %30 luk kısım binanın cephe ve kat farklarından dolayı olan kayıpları binanın tamamına yedirerek adaletli ödemeye de olanak sağlayacaktır.

15 Mayıs 2012 Salı

Yeni nesil ısı pay ölçerler ( PAYAÇLAR )

ISI PAYAÇLARI ve ISI GİDERLERİ PAYLAŞIMI HAKKINDA Isı Payaçları apartmanlar, siteler, lojmanlar gibi merkezi olarak ısıtılan toplu konutlarda radyatörler üzerine monte edilerek, belirlenen bir zaman dilimi içinde, içinde bulunduğu kapalı mekândaki ısının toplam miktarını tespit etmeye yarayan elektronik aygıtlardır. Isı Payaçlarının kullanımı ısınma giderlerinin kullanıcılara daha adil bir şekilde paylaştırılmasını sağladığı gibi büyük miktarda enerji tasarrufu sağlayarak ülke ekonomisine ciddi katkılarda bulunmaktadır. Bu nedenle bizler, sizlerin Isı giderleri paylaşımınızı yeni nesil pay ölçerler veya yeni adıyla yeni nesil PAYAÇLAR ile daha adil, daha hızlı, daha doğru, daha konforlu, daha ekonomik gerçekleştiriyoruz. Kısacası SAYAÇ saymaktan, PAYAÇ paylaştırmaktan gelmektedir, son zamanlarda bu isim daha sevilerek, daha sık kullanılmaya başlanmıştır. Hedefimiz bu hizmeti telsiz, sessiz ve dertsiz gerçekleştirmektir… Payaçlar MERKEZİ ISITMA SİSTEMLERİNDE, ISINMA GİDERLERİNİN BİREYSEL olarak PAYLAŞTIRILABİLMESİ için kullanılan cihazlardır. Diğer bir adı ile “ISI PAY ÖLÇER” olarak adlandırılan cihazlar yardımı ile ısınma maliyetlerini veya bir başka değişle yakıt giderlerinizi kullanım oranınıza göre paylaştırabilirsiniz. Günümüz PAYAÇLARI elektronik cihazlar olup her petek grubuna takılır ve peteğin belli bir dönem içinde ne kadar ısıttığını ölçerek, ısı tüketimini tespit eder. Bu cihazlar hassas ölçme yaparlar, kullanıcının veya bir başkasının payacı üzerinde yanıltıcı değer sağlaması mümkün değildir. Enerji Verimlilik Yasası gereği, Mayıs 2012 yılına kadar bir geçiş süreci tanınmış ve bu tarihe kadar binalardaki kalorifer peteklerine pay ölçerlerin takılmış olması tavsiye edilmiştir. Mayıs 2012 tarihi itibarıyla bu durum artık bir tercih değil, bir yükümlülüktür. Yurt dışında Avrupa ülkelerinde 1984 yılından beri kullanılan ve merkezi sistemlerde kullanılmak zorunda olan pay ölçerler, ilk donanım ve sonraki bakım işlem masrafları bakımından oldukça ekonomiktir. Kullanım süreci başladıktan çok kısa bir süre içinde birçok fayda sağlar: Örneğin; PAYAÇ takılı radyatörler enerji tüketiminde %30 kadar bir tasarrufa neden oldukları görülmüştür. Bu oranlar Avrupa’da resmi kuruluşlarca verilmektedir. Tasarruflu kullanıma dikkat edilmesi demek ısınmamak anlamına gelmemektedir. Daha iyi ısınıp daha az bedel ödemek mümkündür. Tasarruf sağlanması sonucu kalorifer sisteminin de daha verimli çalışması ve daha az yıpranması sağlanabilir. Binada eşit ısınmaya eşit ücret sağlanmakta, yapılan tasarruf nedeni ile sıcak mekânda yaşamayı tercih edenler de yapılan tasarrufa ortak olmaktadır. Eskiye nazaran daha az bir yakıt bedeliyle aynı seviyede ısınma sağlanmaktadır. Boş duran veya sık seyahat eden daire sakinleri kaloriferlerinde ki vanalarını kısarak tasarruf gayreti içinde olacaklardır, bu işlem sayesinde binaya gelen fatura tutarı düşecek ve boşuna enerji sarf edilmeyecektir. Oda sıcaklığı arttıkça pencere açmak yerine kaloriferlerde vana kısılması veya kapatılması teşvik edilmiş olacaktır. Dairenin kuzeye bakması, çatı katı veya bodrum katı olması, yalıtımın tam olmaması gibi nedenler hesaplama işlemlerinde dikkate alınabilecektir. Kalorifer petek sayısı, kalorifer peteklerinin cinsi ve ölçüleri hesaplamalarda yasal parametreler olarak dikkate alındığından herhangi bir haksızlığa imkân tanımamaktadır. PAYAÇLAR sayesinde adalet yerine gelecek, merkezi ısınma artık daha fazla tercih edilir bir hale gelecektir. Bu şekilde bireysel kullanım adına yanlış bir uygulama ile kombi cennetine dönüşmüş ülkemiz bu yanlış uygulamaya son verecektir. Kombiler müstakil evler için tasarlanmıştır ve toplu konutlarda, 2000 m2 üzeri kullanımlara yasaklanmıştır. Bu şekilde zehirlenme ve patlamaların önüne geçilerek can güvenliği sağlanacaktır. Sıcak su kullanımı içinde arzu edilir ise harcanan kaloriyi hesaplayan paylaştırma sistemi de uygulanabilir. Hesapların yöneticiye bilgisayar çıktısı olarak verilmesi ile yöneticinin işlem yapma yükü kalmamaktadır. Bu raporlama kâğıt tüketimini aza indirmek amaçlı, elektronik ortamda pdf dosyası veya şirket web sitesinden yöneticiye sunulmaktadır. Şirket cihazları her ay daireye girmeden okur, tüketim ve paylaşım raporunu yöneticiye verir. Daireler arası mahsup işlemleri ise yönetici tarafından yürütülür. Yukarıda kısaca faydaları sıralanan PAYAÇLAR’ın sorun yaratması yerine adil paylaşıma imkân yaratması nedeniyle komşuluk münasebetlerini de olumlu etkilediğini söylemek mümkündür. PAYAÇ kullanımına veya adil paylaşım sistemine geçmek için önce binanın genel kurul toplantısında karar alınması gerekmektedir. Bu toplantı kararında aşağıda ki hususların belirtilmesi faydalıdır: - Genel kullanıma katılım payı daire başına ne kadar olacaktır. ( Önerilen oran %30 kadardır) Bu şu anlama gelmektedir: Genel yakıt faturasının %30 kadarı kullanıcılar arasında eşit oranda paylaşılacak, kalan %70 kısmı ise PAYAÇLAR’ ın göstergesi sonucu yapılan hesaplamalar ile paylaşılacaktır. Bu oran karar defterinde belirtilir. - Aylık giderler önce eşit olarak yönetime ödenir. Dönem sonu PAYAÇLARIN hesaplamasına göre müteakip dönem içinde mahsup edilir. - Umumi alanlarda bulunan (Merdiven, kapıcı dairesi vs) kaloriferlerin giderlerinin hangi oranda paylaşılması gereği hususu belirtilmelidir. - Kuzey veya çatı katlarında iyi olmayan yalıtım varsa bu husus hesaplamalara yansıtılır / yansıtılmaz hususu belirtilir. - PAYAÇ takılması için sözleşme yapılmasını müteakip montaj için gün belirlenir. Belirlenen gün bina da ilan edilir ve ilan edilen gün PAYAÇ’ lar montaj ekibi tarafından petekler üzerine monte edilir. Montaj işlemi daire de ki radyatör sayısına bağlı olarak yaklaşık 15-30 dakika kadar sürmektedir. - Okuma işlemi: Bu işlem belirlenen tarihler arasında yetkililer tarafından yapılır. Hesap işlemleri için dönem içinde gelen yakıt faturaları dikkate alınır. Her bir dairenin ısınma giderleri için ödediği bedeller de liste olarak yönetim tarafından firmaya verilmelidir PAYAÇLAR ilk kullanıldığı eski dönemlerde mekanik olarak çalışan ve buharlaşma esası ile ölçüm yapan aletlerdi, ancak bu gün dijital göstergeli ve/veya kablosuz (telsiz) bağlantı kurulabilen aletlerle tespit yapılmaktadır. Sıcak su harcamaları da ayni şekilde hesaplanacak ise sıcak su tesisatına Sıcak Su ve Hesap ünitesinden oluşan KALORİMETRE veya ISI SAYAÇLARI takılmalıdır. Yine bunlarda 2 çeşit olup dijital göstergeden manüel okumalı, kablolu veya kablosuz radyo bağlantı ile okumalı olarak çeşitleri vardır. Harcamanın okunması işlemleri için manüel cihazlarda 1 yıllık dönemler içinde yapılmakta, kablosuz sistemlerde ise daha sık okuma işlemi yapılabilir. Kablosuz sistemde daireye girmeden haricen okuma imkânı vardır. Manüel cihazlarda ise petekler üzerindeki PAYAÇ değerlerinin teke tek okunması ve pay ölçerin takılı olduğu peteklerin bulunduğu mekâna girmek ve okumak gerekir. PAYAÇ’ ların merkezi sistem ile ısınan tüm peteklere takılması şarttır. Bu nedenle merdivenler, bina girişi, varsa kapıcı dairesi vs alanlarda bulunan kalorifer peteklerine de PAYAÇ takılır. Bu peteklerin yaptığı harcama yönetimin hesabına yapılan umumi harcamalar hanesine yazılır. PAYAÇ sadece ilk donanım esnasında satın alınır. Müteakip seneler sadece okuma ve hesap işlemleri yapılır, bu işlem esnasında cihaz içindeki özel pil değiştirilir. Herhangi bir nedenle petek üzerindeki PAYAC’ın kırılması, hasara uğraması gibi durumlarda derhal yetkili şirkete haber verilmelidir. Bu durumlarda hasara uğramış alet ücreti karşılığı değiştirilir. Okuma esnasında kırık cihaz tespiti halinde, ısı tüketimi en yüksek değerden hesaplanır. Cihazda oluşan bir arıza ise garanti kapsamında ücretsiz değiştirilir. PAYAÇ’ ların ilk montajı, dönem okuma işlemleri ve pil değişikliği için sözleşmede yazılı ücretler alınır. Bu ücretlerin tahsilâtı yöneticiden alınmaktadır. Cihazlar ilk montajı takip eden 2 yıl garanti kapsamındadır. Kullanıcı kaynaklı hasarda garanti geçersiz olup mutlaka yetkili şirket tarafından değiştirilmelidir. Bu hususlar sözleşmede yer alır. Şirket kayıtlarında bulunan cihazların başkası ile değiştirilmesi mümkün değildir. PAYAÇ okumalarında yetkili şirket kayıtları geçerlidir. Okuma esnasında daire maliki isterse nezaret edebilir. Tüm ülkelerde kullanılan bu tip paylaşım sistemleri hata oranları çok küçük olan sistemlerdir. PAYAÇLAR ISO9001, VDE Alman standartları onaylıdır. PAYAÇLAR’ ın sadece yetkili kişi ve kuruluşlar tarafından takılması tavsiye edilir. ISI PAYAÇLARI MARKA ve MODELLERİ TEKNOLOJİK DÜZEYİ HAKKINDA Isı PAYAÇLARI buharlaşma esasına göre ölçüm yapmakta ve senede sadece iki dönem halinde okunduğu zamandan günümüze, yasa gereği aylık veya daha sık zaman aralıklarıyla yapılması mecburiyeti ortaya çıktığından dolayı ve daireye girilmeden okunması talebi sonunda, alçak frekans radyo teknolojisi ile çalışmaya başladılar. Üreticiler artan talepler üzerine bu ürün ailesinin AR-GE çalışmalarına hız vermek zorunda kaldılar. Son zamanlarda en iyisini üretmek amacıyla bir yarışa girdiler. Bu cihazlar uzak doğuda üretilip, Avrupa’ da programlanıp, kalibre edilerek, Avrupa’ dan ithal, kısaca CE ve PTB veya MID kalite güvence belgeleriyle yurdumuza sokuldu. Buda tüketicide ucuz uzak doğu malları gibi bir algılanmaya sebep oldu. Isı sayacı ve Su sayaçlarının yerli üretilmesine karşılık, PAYAÇLAR henüz yerli üretilmemiştir. Günümüze kadar yüz binlerce piyasada var olan tüm marka pay ölçer ve ısı sayaçlarını projelerinde kullanan bizler, 2012 senesi itibariyle 100 % Avrupa’ da üretimi gerçekleşen ürünlerin satışını yapmaya karar verdik. Ayrıca yerli üretim için çalışmalarımız devam etmektedir. Daha sık, daha hızlı, doğru ve hassas ölçüm kabiliyetleri yanı sıra, pil ömrü, iletişim metotları, ağ yapıları, protokolleri ve RFID, GPRS teknoloji kullanımlarında farklılıklar sunmaya başlayan ürünler arasında müşteri taleplerini en iyi karşılayan ürünlerin seçimi bu işte esas alınmalıdır. 10 yıl gibi bir süre kullanılması düşünülen elektronik ölçü aletlerinin sadece maliyet kıstaslarına göre seçimi yapılırsa yanlış yerden tasarruf edilmiş olunacaktır. Şimdiye kadar yaşanan iletişim ve okuma sırasında ki algılama, okuyamama gibi geleneksel problemleri yeni nesil ürünlerimizde ortadan kaldırdık. Yeni nesil ürünlerimizde artık bu sorunlar yaşanmamaktadır. Yeni nesil payaçlarımızda telsiz ara biriminde yapılan güçlendirme ve ayarlamalar sayesinde telsiz bilgi iletişiminde payaç ve mobil okuma cihazları arasında ki iletişim, hız problemleri tamamen ortadan kaldırılmıştır, artık hiçbir sorun yaşanmamaktadır. Aşağıda yeni nesil ürünlerin farklı özellikleri hakkında genel bir bilgi verilmeye çalışılmaktadır: Programlama ve Veri Aktarımı kızıl ötesi veya optik ara birim yerine artık RFID ara birim üzerinden yapılmaktadır. Bellek kapasitesi 10 senelik bilgi kaydını muhafaza edebilecek şekilde tasarlanmıştır. Bellek de yer açmak için kayıt silme mecburiyeti yoktur. Ayrıca radyatör sensörü ( Hissedici ) üç yeni avantajı beraberinde getirmektedir. Petekler ile direk teması sağlayan yeni hissedici modeli en hassas ve doğru ölçümün yapılmasını sağlamaktadırlar. Cihaz radyatöre temasında otomatik olarak sevkiyat durumundan işletme durumuna geçmektedir ve 0 birim ile işletime başlar. Kısacası cihaz kendini otomatik olarak sıfırlar. Sıfır bir cihaz montajı yapıldığı güvence altına alınmıştır. Cihaz üzerinde birikmiş bir veri bulunmaz. Cihaz ile ölçüme müdahale etme eylemi derhal hissedicinin belleğe gönderdiği sinyal ile tespit edilir ve her an ispatı mümkündür. Bu şekilde cihazı yanıltmak hiçbir şekilde mümkün olamamaktadır. Doğru ölçüme mani olabilecek yerlerde cihaz uzaktan hissedici donanım ile kullanılır. Bu durumda her şartta doğru ve adil ölçüm gerçekleştirilir. Donanım ve yazılımlar yeni cihazlara teknik gelişmelere uyumu sağlanmıştır. Bu ürünler tamamen Avrupa’da ve Avrupa Kalite Standartları ile yıllarca edinilmiş deneyimlerin bilgisi dikkate alınarak, kaliteye son derece önem verilerek üretilmektedir. Bu şekilde müşteri ve ileriye yönelik talepler süratle gerçekleştirilebilir. Telsiz Payaçlar ve Su sayaçları gibi tüketimini ölçmeye yarayan cihazlar bu gün genelde RFID-Arabirimi (radio frequency identification) ne sahiptirler. Bu arabirim alçak radyo frekansında çift dalga boyunda çalışan yani hem okuma hem de yazma işlemi yapabileceğiniz şekilde çalışır. Bu ara birimin en önemli avantajı cihazda bir enerji kaynağına ihtiyaç duymaksızın çalıştırmasıdır. Bu teknolojiler pilleri bitmiş olsa dahi, parametreleri payaçlara yazma, programlama ve cihazda ki tüketim değerleri gibi birçok veriyi okuma imkanına sahiptirler. Okuma cihazı fonksiyonu yanı sıra okuma kartı 2 GB kapasitede bir SD kartı görevini de yerine getirir. Bu kapasitede Okuma verilerini PDA cihazından firma bilgi sayarına aktarmaya yarar. Ayrıca Okuyucu ve Toplayıcı için gerekli her türlü yazılım kartlar yanı sıra pakete dâhildir. Payaçlar veya su saatlerinde ki bilgi transferi bir kısım modellerde özellikle okuma işlemi, binanın içine girmeden kapı önünden okuyucu personelin kemerinde taşıdığı bir telsiz MFE cihazı ile yapılmaktadır. Bu cihazda toplanan veriler Bluetooth ile Pocket PC ye taşınır. MFE içersinde ki Lityum akü kolaylıkla her prizden, taşıta ki taşıt çakmağından veya bilgisayarınızın USB ara biriminden şarj edilebilir. Okuma işleminde mutlak surette Okuma veya Toplama yazılımı ile çalışan bir Pocket PC mevcuttur. Wireless hiçbir Pocket PC ye bağlı değildir, bu şekilde mevcut her hangi marka bir Pocket PC nizi bu işlem için kullanabilirsiniz. Pocket PC nizin bir adet SD Kart girişi ile Bluetooth ara biriminin olması yeterlidir. Pocket PC işletim sisteminin Windows Mobile 6.0 sürümünün olmasına da dikkat edilmelidir. Okuyucu cihaz parametrelerinin ve okuma verilerinin RFID ara birim üzerinden belleğe alınması için geliştirilmiştir. Çok dilli kullanıma izin veren kullanıcı ara yüzü, Kullanıcı Yönetim Fonksiyonu ve güvenlik katmanları yazılımın esnekliği yanı sıra güçlülüğüne sadece belirgin birkaç örnek teşkil etmektedir. Bu yazılım okuma işlemini yapan personelin güvenilir bir şekilde hızlı çalışmasını sağlar. Bu yazılım sayesinde okuma değerleri paylaştırma yazılımına düzgün ve hatasız bir şekilde taşınır. Bu yazılım POCKET PC için geliştirilmiş ve birçok yeniliği de beraberinde getirmiştir: - Manüel okumayı ve telsiz okumayı destekler ( elden veya RFID üzerinden) - Paylaştırma ve Raporlama sisteminden okuma verilerinin yüklenmesini sağlar. - Okuma–Verilerinin manüel dökümünün yapılmasını destekler. - Daire, Tüketici ve Cihaz bilgilerinin manüel uyarlanmasını sağlar. - Algılanamayan cihazları bildirir. - Bozuk cihazları tespit eder. Tüketicinin yanıltmak veya hileli kullanım amacıyla oynadığı cihazları tespit eder ve raporlar. - Cihaz algılama yani çekim gücünü ayarlar ve bildirir. - Okuma protokolünü düzenler, basılı veya PDF bilgi dökümünü yapar, raporlar. - Okuma protokolünün Bluetooth ®-Yazıcısı üzerinden alınmasını sağlar. - Kullanıcı ara yüzü, yerel dillere çevrilebilir. - Kullanıcı Yönetimi ara yüzü mevcuttur.

14 Mayıs 2012 Pazartesi

Enerji Verimliliği, Binaların Enerji Performansı ve Türkiye’deki Durum

Kaynakları hızla tükenmekte olan dünyamızda, kullanılan enerji miktarının hızla artması ve buna bağlı olarak ekosistem dengesinin bozulması sadece çevreyi koruma konusunda değil, aynı zamanda enerji kullanımı üzerinde de yeni yaklaşımların oluşmasına neden olmuştur. Yeşil binalar, yeşil enerji ve sürdürülebilir çevre ve kaynak kullanımı gibi terimler yukarıda belirtilen süreçlerin sonuçları olarak hem uygulama hem de yasal düzenlemelerde karşımıza çıkmaktadır. Özellikle enerji verimliliği konusu, yaşanan enerji krizleri ve sera gazı salınımlarının yarattığı iklim değişikliği gerçeği ile birleşince, öncelikle ABD’de ve Avrupa’da ve sonrasında küresel ölçekte mal ve hizmet alımlarındaki karar verme süreçlerinde önemli bir etken olmaya başlamış ve aynı ölçüde yasal düzenlemelerde de yer bulmaya başlamıştır. Dünyanın en büyük ilk 20 ekonomisi arasında bulunan Türkiye’de de bu konudaki çalışmalar kaçınılmaz bir şekilde devam etmekte ve ulusal politikalar şekillenmektedir. Ülkemizdeki birincil enerji tüketimi 2007 yılı verilerine göre 107 mtep olmuştur. Artan nüfusa ve gelişime bağlı olarak 2020 yılında bu miktarın 222 mtep’e çıkması öngörülmektedir. Ancak enerji üretimimiz aynı yıl sadece 27.4 mtep olarak kalmış, geri kalan enerji ihtiyacımız yurt dışı kaynaklardan karşılanmıştır. Bu durumun ülke ekonomisi üzerindeki olumsuz etkisi inkâr edilemez. Tüketimin sektörlere göre dağılımına bakıldığında sanayinin birinci sırada olduğu görülmektedir İkinci olarak binalar gelmektedir ki aslında sanayii ile oldukça yakın tüketim miktarlarına sahiptir. Tüketimin %30’u binalar tarafından yapılırken, özellikle binaların enerji perfomansı ile bağlantılı yapılacak düzenlemeler ile bu tüketimin %50’ye varan oranlarda tasarrufa çevrilebilineceği aynı tabloda görülmektedir. Türkiye’deki bina sayısının yaklaşık 8.5 milyon olduğunu, bununda %86’sının konut olduğu gözönüne alınırsa, bahsedilen tasarruf oranın maddi karşılığı yılda 7 milyar dolardır. Bu tasarrufun çevre korumasına ve sürdürülebilir kalkınmaya olduğu kadar, ülke ekonomisine yapacağı katkı da kayda değer miktarda olacaktır. Bu kazanımları elde edebilmek için, binalarda eneji tasarrufunun iyileştirilmesi amacıyla çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bugün yapılmakta olan çalışmaların temelini oluşturan bir çalışma 2000 yılında çıkartılan TS825 Isı Yalıtım Standardı’dır. Bu standart ile yeni yapılacak yapılarda enerji performansının, ısı yalıtımı açısından iyileştirilmesi hedeflenmiştir. 2007 yılında çıkarılan 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ile daha geniş bir çerçeveyle “enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılması” hedeflenmiştir. Kanun; enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarında, endüstriyel işletmelerde, binalarda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekeleri ile ulaşımda enerji verimliliğinin artırılmasına ve desteklenmesine, toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesine, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik uygulanacak usûl ve esasları kapsamaktadır. Kanunun öngördüğü yönetmeliklerden biri 2008 yılında hazırlanan Binalarda Enerji Performansı yönetmeliğidir. 2009 yılında yürürlülüğe girmesi planlanan yönetmelik ile ilgili özellikle meslek odalarından gelen yoğun eleştiriler sonucunda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile Odalar ve diğer STK’lar ile ortak bir çalıştay yapılması kararlaştırılmıştır. Ağustos 2009’da yapılan çalıştay sonucunda, yönetmelikte önerilen değişikliklerin yazılı olarak bakanlığa bildirilmesi ve 2009 Aralık ayında yapılacak ikinci çalıştayı takiben yönetmeliğe son şeklinin verilmesi ile 2010 yılı içerisinde uygulamaya başlanması sürecinde karar kılınmıştır. Bu yönetmelik yürürlüğe girdiğinde binalarda her türlü enerji kullanımını değerlendirmek için metotlar geliştirmek; binaları CO2 salınımına ve birincil enerji kullanma türlerine göre sınıflandırmak; minimum enerji verimlilik kıstasları belirlemek ve bu kıstasları mevcut binalara uygulamak; yeni ve mevcut binalarda yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım alanlarını değerlendirmek gibi amaçlara hizmet etmesi hedeflenmektedir. Yönetmelik ayrıca mimari, mekanik ve elektrik tasarım ve uygulamalarını da kapsamaktadır. Böylelikle ısıtma, soğutma, aydınlatma; yenilenebilir enerji kaynakları; binaların yerleşimi; enerji verimlilik sertifikaları; ısıtma ve havalandırma sistemlerinin düzenli denetimleri; enerji performans denetimini yapacak personelinin eğitimi ve belgelendirilmesi gibi konularda düzenlemeleri sağlayacaktır. Yönetmelik yenilenebilir enerji alanında da bazı düzenlemeleri beraberinde getirecektir. Yeni yapılacak olan ve 1.000 m2’nin üzerinde kullanım alanına sahip binalardaki ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su, elektrik ve aydınlatma enerjisi ihtiyaçlarının tamamen veya kısmen karşılanması amacıyla, hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklı sistem çözümleri tasarımcılar tarafından raporlandırılması yönetmelikle zorunlu hale gelecektir. Ayrıca, yeni yapılacak binalarda yenilenebilir enerji sistemleri için raporda tesbit edilen ilk yatırım maliyeti enerji ekonomisi gözönünde bulundurulmak suretiyle, inşaat alanı 20.000 m2’ye kadar olan binalarda 10 yıl, inşaat alanı 20.000 m2 ve daha büyük binalarda 15 yılda geri kazanılması durumunda bu sistemlerin yapılması zorunlu olarak kabul edilmiştir. Yönetmelik çerçevesinde verilecek enerji kimlik belgeleri 10 yıl geçerliliğe sahip olacaktır. EN 15217 standardına göre düzenlenecek olan Enerji Kimlik Belgesinde, binanın enerji ihtiyacı, yalıtım özellikleri, ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi/etkenliği ve binanın enerji tüketim sınıflandırması ile ilgili bilgilerle birlikte; a) Bina ile ilgili genel bilgiler, b) Düzenleme ve düzenleyen bilgileri, c) Binanın kullanım alanı (m2), ç) Binanın kullanım amacı, d) Binanın ısıtılması, soğutulması, iklimlendirmesi, havalandırması ve sıhhi sıcak su temini için kullanılan enerjinin miktarı (kWh/yıl), e) Tüketilen her bir enerji türüne göre yıllık birincil enerji miktarı (kWh/yıl), f ) Binaların kullanım alanı başına düşen yıllık birincil enerji tüketiminin, A ile G arasında değişen bir referans ölçeğine göre sınıflandırılması, g) Nihai enerji tüketiminin oluşturduğu sera gazlarının kullanım alanı başına yıllık miktarı (kg CO2/m2-yıl), ğ) Binaların kullanım alanı başına düşen yıllık sera gazı salımının, A ile G arasında değişen bir referans ölçeğine göre sınıflandırılması (kg CO2/m2-yıl), h) Binanın aydınlatma enerjisi tüketim değeri, ı) Birincil enerji tüketimine göre belirlenen enerji sınıfı, i) Nihai enerji tüketimine göre belirlenen sera gazları emisyonu sınıfı gösterilecektir. Bu belge, yeni binalar için yapı kullanma izin belgesinin ayrılmaz bir parçasıdır. Mevcut binalar ve inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni almamış binalar için Enerji Verimliliği Kanunu’nun yayımı tarihinden itibaren on yıl içinde Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmesi gerekmektedir. Uygulama için gerekli olan binanın soğutma enerjisi ve aydınlatma enerjisi ihtiyacı hesabı ile ilgili standardlar TSE tarafından, enerji performansı hesaplama yöntemleri ile ilgili konulardaki tebliğler ise Bakanlık tarafından Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten itibaren bir yıl içinde hazırlanacaktır. Yıllık enerji ihtiyacı hesaplanmasında ise TSE tarafından çıkartılan ilgili standartlar, burada bulunmaması halinde ilgili Avrupa standardları kullanılacaktır. Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu tarafından alınan kararların uygulanmasının takibi, şekilde görüldüğü üzere, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Üniversitelere ve meslek odalarına eğitim ve yetkilendirme yapabilmeleri için Genel Müdürlük tarafından Kurul onayının sonucunda yetki belgesi verilmektedir. Enerji verimliliği danışmanlık şirketlerine de eğitim, etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere hem Genel Müdürlük, hem de üniversiteler ve meslek odaları yetki verecektir. Danışmanlık şirketleri eğitim, sertifikalandırma, etüt ve danışmanlık faaliyetlerinin yanı sıra, enerji verimliliği etüt çalışmaları ile belirledikleri önlemlerin uygulanmasına yönelik proje hazırlamak, uygulama anlaşması kapsamındaki tadilatları proje doğrultusunda gerçekleştirmek ve enerji tasarruf miktarını garanti etmekle yüküm olacaktır. Bu doğrultuda, endüstriyel işletmeler ve bina sahipleri enerji yöneticisi görevlendirecek veya enerji yöneticilerinden hizmet alacaktır. İMO, Enerji Verimliliği Kurulu çalışmaları ile Enerji Verimliliği Kanunu’nda meslek odaları olarak yalnızca elektrik ve makine mühendislerini yetkili olarak gören bu sürecin etkin bir parçası olma çabasındadır. İdari uygulama açıklamasında görülen, özellikle danışmanlık şirketlerinin aynı anda raporlama, eğitim, sertifikasyon ve denetleme yetkilerinin bulunması konusu başta olmak üzere, yönetmelikle ilgili birçok eleştiri ve öneri, İMO Enerji Verimliliği Kurulu (EVK) aracılığı ile ilk çalıştay ve sonrasındaki süreçte yetkili kurum ve kuruluşlara iletilmiştir. Buna göre İMO, sürece dâhil edilme talebinin yanı sıra • İnşaat mühendislerinin sertifikalı uzmanlar olarak, makine mühendisleriyle birlikte ısı yalıtımı projeleri hazırlamaları, • Uzmanların eğitilmesi ve belgelendirilmesi konusunda ve enerji danışmanlık şirketleri tarafından sunulacak projelerin denetimini yapacak kuruluşların, bakanlıkla birlikte, mühendislik odaları da olması gerektiği, • Yönetmeliğin bütün konut, ticari, hizmet amaçlı ve sanayi yapı stoklarını kapsaması gerektiği, • Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluşlarda çalışacak kişilerin mutlaka meslek odasına kayıtlı olması gerektiği, • Yenilenebilir enerji sistemlerinin zorunlu tutulmasını öngören ilk yatırımın geri kazanım sürelerinin daha kısa tutulması gerektiği görüşlerini de savunmaktadır. Diğer meslek odaları ile yapılan ortak çalışmalarla da, önümüzdeki dönemde temel olarak ülke kaynaklarının verimli şekilde kullanılmasını hedefleyen bu yasa ve yönetmeliğin doğru olarak uygulanabilmesi adına İMO, sürecin takipçisi, uygulayıcısı ve denetçisi olmaya devam edecektir.
Gülizar Özyurt