TÜRKİYE’DE ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN ARTIRILMASI EŞLEŞTİRME (TWINING) PROJESİ

Nihai tüketim sektörlerindeki enerji verimliliğinin geliştirilmesi ve yerli kaynakların optimum kullanımının sağlanması ulusal enerji politikasının önemli bir parçasıdır. Söz konusu faaliyetleri tüm ülke çapında ve daha etkin olarak gerçekleştirmek ve çeşitli uluslararası taahhütleri yerine getirmek  amacıyla AB’den alınan uzman desteği ve tüm ilgili kuruluşların görüşleri alınarak bir Enerji Verimliliği Strateji Raporu  hazırlanmış ve Haziran 2004 tarihinde Bakanlığımız tarafından kabul edilmiştir. Bunu müteakip, AB ile Türkiye’de enerji verimliliğinin arttırılması çalışmaları ile ilgili bir Twining Projesi başlatılmasına karar verilmiş olup Proje 1 Temmuz 2005 tarihinden itibaren başlamış bulunmaktadır.

20 ay sürecek olan bu Proje ile Avrupa Birliğine üye ülkelerden Fransa ve Hollanda’nın enerji verimliliği kuruluşları olan ADEME ve SENTERNOVEM ile yürütülecek çalışmalar kapsamında, Avrupa Birliğinin enerji verimliliği politikaları ve uygulamaları konusunda teknik yardım, bilgi transferi ve eğitim yoluyla Avrupa’daki benzerlerine uygun bir enerji verimliliği çerçevesinin Türkiye’de oluşturulması amaçlanmaktadır. Aynı zamanda söz konusu Proje, yasal ve kurumsal yapının kuvvetlendirilmesi, enerji tasarrufu potansiyelinin belirlenmesi ve bilinçlendirme faaliyetlerini kapsamaktadır.

Proje faaliyetleri iki ana bileşenden oluşmaktadır;

Yasal ve Kurumsal Yapının Kuvvetlendirilmesi

   İlgili Enerji Verimliliği Mevzuatının gözden geçirilerek ve değerlendirilerek AB mevzuatına uygun yasal oluşumun gerçekleştirilebilmesi için tavsiyelerde bulunulması

   AB’de gerçekleşen en iyi uygulamaları dikkate alarak ve Enerji Verimliliği Stratejisinin hedeflerini göz önünde bulundurarak ilgili kuruluşlarla entegre bir işbirliği içinde uygulamaların etkin bir şekilde yerine getirilebilmesi için kılavuz  hazırlanması, enerji verimliliği ile ilgili mevcut kurumsal yapının gözden geçirilerek gerekirse değişiklik önerilerinde bulunulması

   Strateji hedeflerinin gerçekleştirilmesi doğrultusunda EİE’nin kapasite oluşumunun, insan kaynaklarının çalışma prosedurlerinin gözden geçirilmesi ve bunların iyileştirilmesi için tavsiyelerde bulunulması

   Avrupa’da uygulanan enerji verimliliği programlarının etkilerinin gösterilmesi ve mümkün olduğu takdirde onların Türkiye koşullarına uyarlanması, hedefleri belirlenmiş ve entegre enerji verimliliği programlarının tasarlanması ve uygulanması

   EİE Ulusal Enerji Tasarrufu Merkezi elemanlarının enerji verimliliği stratejisini daha da geliştirebilmeleri ve çalışmaları yönlendirebilmeleri için eğitilerek kabiliyetlerinin arttırılması

   Halkın bilincinin arttırılması ve enerji verimli teknolojik bilgilerin yaygınlaştırılması,  kamuoyunun bilinçlendirilmesi ile ilgili bir strateji geliştirilmesi için destekte bulunulması ve promosyon materyalinin geliştirilmesi

   Yerel düzeyde enerji tasarrufu programlarının geliştirilmesi ve izlenmesi için destek sağlanması, özellikle bina ve ulaşım sektörlerinde yerel makamları ve paydaşları enerji verimliliği hakkında bilgilendirilmesi, organize edilmesi ve eğitilmesi

   EİE elemanları için bazı spesifik konularla ilgili yeni eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi, mevcut eğitim programlarının iyileştirilmesi ve kapsamının tüm nihai kullanım sektörlerini içine alacak şekilde genişletilmesi

   Demonstrasyon projelerinin belirlenmesi ve seçimi için kuralların ve kriterlerin saptanması ve EİE elemanlarına projelerin değerlendirilmesi hususunda destek sağlanması

Enerji Tasarrufu Potansiyellerinin Belirlenmesi

Projenin bu bölümünde, sanayi, bina ve ulaşım sektörlerinde enerji tasarrufu potansiyelinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışma, EİE’nin bu alanlarda daha önce yaptığı çalışma sonuçlarının ve Türkiye’nin farklı bölgelerinde yürütülecek bazı çalışmalardan elde edilecek bilgilerin Twining ekibinin desteğinde değerlendirilmesi şeklinde olacaktır.

   Enerji verimliliği önlemlerinin ekonomikliğini tespit etmek için elektrik, gaz ve diğer enerji kaynaklarına ve farklı tüketici gruplarına gore çeşitli fiyat senaryoları geliştirilmesi

   Tüm enerji tüketen sektörlerde enerji tasarrufu potansiyelinin değerlendirilebilmesi için mevcut çalışmaların, audit sonuçlarının gözden geçirilmesi

   Enerji tasarrufu potansiyellerinin değerlendirilebilmesi için  uygun metodolojinin geliştirilmesi

   Enerji Tasarrufu Potansiyelleri, indikatörler ve modellemelerle ilgili EİE ve ilgili kuruluşlardan seçilecek uzman bir kadroya özel bir eğitim düzenlenmesi

   Sanayi, bina ve ulaşım sektörlerinde seçilmiş alt sektörlerde veri toplama amacıyla yapılacak alan  çalışmaları için çalışma gruplarının oluşturulması ve yerel danışmanlar eşliğinde saha çalışmalarının yürütülmesi

   Enerji verimli teknolojileri, know how ve maliyetleri içerecek şekilde  enerji indikatörleri sistemi ve bir benchmarking veri tabanı oluşturulması

   Oluşturulacak benchmarking veri tabanı ile bağlantılı olarak enerji tasarrufu potansiyelinin ve maliyet etkin tedbirlerin alt sektörler bazında belirlenmesi

Twining Projesinin daimi uzmanı, Proje süresince EİE Genel Müdürlüğünde çalışacak olup Türkiye’nin enerji verimliliği politikalarının oluşturulması, geliştirilmesi ve uygulanmasında tavsiyelerde bulunacak ve danışmanlık yapacaktır. Projenin ihtiyaçları doğrultusunda planlanan ve hedeflenen hizmetleri ve eğitimleri sağlayabilmek üzere, uzun ve/veya kısa dönemli uzmanlar tarafından da ayrıca destek sağlanacaktır.

Türkiye’de Enerji Verimsizliğinin Maaliyeti: İki Keban Barajı

Türkiye, enerjiyi gereği gibi verimli kullanmadığı ve tasarruf koşullarını sağlamadığı için her yıl 3 milyar doları boşa savuruyor! 

Enerji Verimliliği; yaşam standardında, hizmet kalitesinde, üretim miktarında düşüşe yol açmadan enerji tüketiminin azaltılması/minimize edilmesidir. Yani bir işi daha az enerji kullanarak yapabilmektir.

Enerji verimliliğini gösteren en önemli gösterge, enerji yoğunluğu/gayri safi milli hasıla başına düşen enerji miktarıdır. Bu oran OECD ülkelerinde ortalama 0.19 iken ülkemizde 0.38 çıvarındadır. Diğer bir değişle, ülkemiz enerjiyi OECD ülkelerine göre iki kat daha verimsiz kullanmakta daha doğrusu savurmaktadır. Enerji savurganlığımız her yıl iki Keban Barajı kuracak kadar paranın sokağa atıldığı anlamına gelmektedir. Dünya ortalamasının çok üzerinde enerji kayıp+kaçağına (%20) sahip olan ülkemizde, enerjinin %60’ı ithal kaynaklardan elde edilirken, kıt enerjimizin ülkemizde neden bu kadar pahalı olduğunun sebepleri ortaya çıkmaktadır.


SANAYİDE 1 MİLYAR DOLARLIK ENERJİ TASARRUFU MÜMKÜN

2003 yılı enerji tüketimi içinde %40, elektrik tüketiminde %48 paya sahip olan sanayi sektöründe yaklaşık %20-25 oranında enerji tasarruf potansiyeli bulunmaktadır. Bunun parasal değeride yıllık 1 milyar dolarlar düzeyinde hesaplanmaktadır. Enerji yoğun sektörlerde (demir-çelik, seramik, cam vs) eğitim, etüt ve teknolojik iyileştirmelerle %20-40’lara varan tasarrufun yapılabileceği tespit edilmiştir.


MESKEN/BİNALARDA 1.5 MİLYAR DOLARLIK ENERJİ TASARRUFU MÜMKÜN

Konutlarda tüketilen enerjinin %15’i elektrik, %85’i ısıtma ve sıcak su amacıyla kullanılmaktadır. Binalarda yaklaşık %30-50’lik enerji tasarruf potansiyeli mevcuttur. Bununda parasal değeri yaklaşık 1-1.5 milyar doları bulmaktadır. Binalara uygun ısıtma sistemleri seçimi, uygun tesisat ve radyatör boyutları seçimi, gerekli yalıtımın yapılması ve otomatik kontrolun kullanımı binalarda enerji gereksinimini azaltmaktadır. Türkiye’nin güneş enerjisi üretiminde dünyada 4. ve Avrupa’da 1. olması özellikle su ısıtmada önemli bir enerji tasarrufu sağlamaktadır.


ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÇALIŞMALARI

Ülkemizde enerji verimliliği konusunda Elektrik İşleri Etüd İdaresi (EİEİ) Genel Müdürlüğü uzun yıllardır üretkenliği ve çevreyi gözeten verimlilikle birlikte, yüksek katma değerli ürünlere yönelerek enerji yoğunluğunu 0.38’den kısa vadede 0.25’e ve uzun vadede ise 0.15’e indirmeyi amaçlayan çalışmalar yürütmektedir. Bu amaçla enerji verimliliğinin artırılması için etüt, eğitim, bilinçlendirme, istatistik, değerlendirme ve mevzuat geliştirme çalışmaları yürütülmektedir. Sanayide enerji verimliliğin artırılması için Japon Teknik İşbirliği Teşkilatı (JİCA) ile proje yürütmektedir.


ENERJİ VERİMLİLİĞİ YASA TASARISI YOLDA

Yıllık 3 milyar dolarlık kaybın önüne geçmek için “Enerji Verimliliği Yasa Taslağı” hazırlıkları sürdürülmektedir. Bu kapsamda endüstriyel işletmelerde toplam yıllık enerji tüketimi 2000 TEP ve üzeri olan işletmeler enerji tüketiminde verimliliğin artırılması için bir takım önlemler alması, enerji yöneticisi çalıştırması ve enerji yönetim birimi kurması gerekecektir. Tasarıya göre yıllık toplam enerji tüketimleri 40 bin gigajoule ve üzeri olan endüstriyel işletmeler, toplam inşaat alanı 20.000 m2 ve üzeri olan kamu kesimi binalarında ve ticari binalarda enerji yönetimi uygulamaları gerçekleştirmek üzere “enerji yöneticileri” görevlendirilecektir. Enerji yönetimi içinde yer alacak enerji yöneticileri EİE ve onun yetki verdiği kuruluşlar (Eskişehir’de Osmangazi Üniversitesi- Enerji Yönetim Birimi) tarafından açılan kurslarda Enerji Yöneticisi Sertifikası alan kişiler görevlendirilebilecektir. Ayrıca ülkemizde enerji verimliliğinde danışmanlık yapacak servis şirketleri kurulacak ve yeni binaların (inşaat alanı 5000 m2 ve üzeri) enerji kimlik belgeleri düzenlenecektir. Enerji kimliğinde binaların ısıtma performansları, yalıtım durumu, pencere/duvar durumu/özellikleri, ısıtma ve soğutma ihtiyacı ve bu sistemlerin özellikleri, CO2 ve emisyon gazı bilgileri yer alacaktır. Binaların el değiştirilmesi sırasında bu belgeler istenecek ve yeni binalarda bu belge yok ise oturma izni verilmeyecektir.Prof.Dr. Muammer Kaya

Energy - Invest in Turkey

Turkey has become one of the fastest growing energy markets in the world in parallel to its economic growth registered in the last eight years and is rapidly gaining a competitive structure. The Turkish Electricity Transmission Company estimates that Turkey’s demand for electricity will increase at an annual rate of six percent between 2009 and 2023. The growing energy demand in Turkey is one of the significant factors along with market liberalization and the country’s potential role as an energy terminal in its region. These three factors play an important role in shaping the investment opportunities in Turkey. 

The increase in demand has given rise to the long-term investments made by the private sector. At this point, the Turkish energy sector registered a rapid growth after the liberalization of the energy market. In line with the implementation of regulations and the high increase in demand, the electricity market enlarged its capacity to attract investments to the market.

The Turkish government encourages investors to implement energy projects in Turkey with new incentives on renewable energy. This ensures that the government’s feed-in tariff will accelerate investment projects in the coming years.

• The Turkish energy market offers a wide range of activities, from crude oil exploration to oil and petrochemical products distribution and exports, and from electricity generation based on all known energy sources to machinery and equipment manufacturing.
• The total amount of investments to be made to meet the energy demand in Turkey until 2023 is estimated around USD 130 billion.
• Turkey functions as an important energy terminal in its region due to its strategic location between Asia and Europe.
• Turkey possesses a significant number of rivers and lakes (with approximately 36,000 MW of energy potential), which offers ideal opportunities for the small and large-scale energy companies.
• As regards geothermal energy potential, Turkey ranks 7th in the world and 3rd in Europe. Once all planned investments in the geothermal energy sector are made, the total value-added amount to the economy will be USD 16 billion per annum.
• With its high potential in agriculture and installed capacity in biodiesel and bio-ethanol, Turkey can be the bio-fuel supply center of Europe.
• In order to establish a common energy market with the EU, Turkey plans to interconnect its energy system with UCTE (Union for the Coordination of Transmission of Electricity) grid.
• The government provides feed-in tariff incentives for the renewable energy investments.
• Turkey ranks 1st in the world in terms of highest growth rate in wind energy plants and only 15 percent of its potential has been utilized up until now.

Turkey’s ambitious vision of 2023, the centennial foundation of the Republic, envisages grandiose targets for the energy sector in Turkey. These targets include:

• 125,000 MW of installed power (up from 54,423 MW in 2010)
• Increasing the share of renewables to 30 percent
• 60,717 km of transmission lines (up from 49,104 km in 2010)
• 158,460 MVA of power distribution unit capacity (up from 98,996 MVA in 2010)
• Decreasing electricity loss-theft to 5 percent and extending the use of smart grids
• 5 billion m3 of natural gas storage capacity (up from 2.6 billion m3 in 2010)
• Establishing an energy stock exchange
• 8 nuclear reactors with a capacity of 10,000 MW will be active
• Construction of 4 nuclear reactors with a capacity of 5,000 MW
• Construction of power plants with a capacity of 18,500 MW in the coal basins
• Full utilization of hydropower
• Increasing wind power to 20,000 MW (up from 1,694 MW in 2010)
• Power plants with 600 MW geothermal, 3,000 MW solar energy

Strengths Well-organized and structured legal framework in the energy sector EPDK operating as an independent market regulator High growth potential of the Turkish energy sector compared with other European countries Advantage of Turkey operating as an energy hub between Europe and the Middle East Electricity  Increase in the share of the private sector through the privatization of state-owned generation assets Probable horizontal and vertical mergers of electricity, natural gas and water distribution, to allow synergy between regional utility companies Natural Gas  High gas demand drives growth potential Favorable gas supply geography and infrastructure Potential role as a transit corridor and potential for development of trading hubs		Weaknesses Electricity  Coal is the only energy source with significant domestic availability, leaving the country increasingly import-dependent   Natural Gas  Requirement for gas storage for system security reasons Dependence on imported natural gas

Opportunities Electricity  Privatization of regional distribution companies (to be finalized by 2010) will allow for an independent merchants’ market Synergy expected to be created between electricity, natural gas and water distribution businesses Natural Gas  Tenders for the remaining cities, gas requirements to be met by the end of 2011 Privatization of municipality-owned natural gas distribution companies Restructuring of BOTAS and transition to a competitive market structure Increasing interest by foreign investors in the natural gas distribution market		Threats Natural Gas  No new contract releases are announced/expected in the short term Shortage of electricity supply against electricity demand